Przyimki z celownikiem / Dativ

Odnoszę wrażenie, że oprócz rodzajników jak i ich odmiany, drugim tematem gramatycznym, będącym piętą Achillesa wielu osób, są m.in. przyimki z celownikiem. A dlaczego? Ponieważ dzielimy je na pewne zbiory, gdzie każdy z nich łączy się z innym przypadkiem. Do tego dochodzą jeszcze charakterystyczne czasowniki oraz uwzględnienie, czy wykonujemy ruch czy mamy stagnację. Z uwagi na złożoność problemu przygotowałam dla Ciebie nie tylko teorię, ale również ćwiczenia, abyś mogła / mógł podszlifować temat przyimków z celownikiem / Dativ.

Pamiętaj, zanim zastosujesz konkretny przyimek, zastanów się, czy masz RUCH czy BEZRUCH. Dativ (celownik) łączy się z czasownikami tzw. bezruchu, Akkusativ (biernik) to czasowniki oznaczające dynamikę. 

W prezentacji >>TUTAJ<< znajdziesz  sporo przydatnych materiałów oraz mnemotechnik na zapamiętanie tych przyimków. Zajrzyj koniecznie!

KIEDY STOSOWAĆ PRZYIMKI Z CELOWNIKIEM / DATIV? 

#AB

• kontekst miejscowy lub czasowy (w odniesieniu do teraźniejszości lub przyszłości) – „wychodząc” od danego punktu w czasie – ab heute – od dzisiaj,
• przy podawaniu dat – ab nächsten/-em Mittwoch – od następnej środy, 

#AUS

• przy określeniu ruchu, który odbywa się ze środka na zewnątrz – ich gehe aus dem Haus aus – wychodzę z domu (z budynku),
• gdy podajemy informację skąd pochodzimy – ich komme aus Polen,
• dla określenia z jakiego materiału coś jest – aus Gold – ze złota, 

#BEI 

• okolicznik miejsca – die Kinder wohnen noch bei ihren Eltern – dzieci mieszkają jeszcze u swoich rodziców, 
• przy podaniu gdzie się zatrzymamy – bei der Familie – u rodziny, 
• w odniesieniu do instytucji – er arbeitet bei der Firma Samsung – on pracuje w firmie Samsung, 
• przestrzeń/lokalizacja np. er wohnt beim Rathaus – on mieszka przy ratuszu, 
• przy podaniu zdarzeń trwających jednocześnie (w tej konstrukcji często używamy rzeczownika odczasownikowego) – er hat sich beim Rasieren geschnitten – on zaciął się przy goleniu,
• w stałych wyrażeniach – bei guter Laune – w dobrym humorze,

#NACH

• czas zegarowy – es ist zehn nach zwei in der Nacht (02:10), 
• okolicznik miejsca np. ich gehe nach Hause – idę do domu, gdy wybieramy się do miasta – nach Warszawa, kraju bez rodzajnika – nach Deutschland – do Niemiec, w jakimś kierunku świata – nach Norden – na północ,
• znaczenie czasowe – nach dem Mittagessen gehe ich spazieren – po obiedzie idę na spacer,
• połączenie z przysłówkami – nach vorne – do przodu, nach oben – do góry, nach unten – na dół,
• do określania świąt kościelnych – nach Ostern, dni wolnych/dni tygodnia/miesięcy,

#GEGENÜBER

• przy okoliczniku miejsca np. gegenüber der Post – naprzeciw poczty,
• dla określenia czyjegoś zachowania np. dir gegenüber – przeciw Tobie, 

#MIT

• określamy jakieś połączenie/związek, środek lub instrument np. wir fahren mit der Bahn – jedziemy koleją, ALE: ich gehe zu Fuß – idę na pieszo,
• uczucia np. mit Liebe – z miłości/-ią,
• dla określenia jakiegoś konkretnego punktu w czasie np. mit 40 Jahren – w wieku 40. lat, 

#SEIT

• aspekt czasowy (w odniesieniu do przeszłości) – np. seit einer Woche – od tygodnia, 

#ZU

• jedziemy/idziemy/poruszamy się w kierunku do jakiegoś miejsca – zum Supermarkt – do supermarketu, zum Bahnhof – na dworzec, zum Hotel – do hotelu, zur Post – na pocztę, ich schwimme zu der Insel – płynę do wyspy, sie fliegen zum Mond – oni lecą na księżyc, 
• gdy wybieramy się do kogoś – zu den Eltern – do rodziców,
• kontekst czasowy – zu Mittag – na obiad/w porze obiadowej/w południe,
• przy świętach kościelnych – zu Ostern – na Wielkanoc,
• do podania zamiaru np. zum Beweis – na dowód,
• dla wyrażenia stosunku liczb względem siebie – Deutschland gewinnt 1:0 (1 zu 0) – Niemcy wygrywają 1:0, 
• w stałych wyrażeniach np. zu Ende sein, zu Anfang,
• ich bin zu Hause – jestem w domu, ALE: ich gehe nach Hause – idę do domu, w połączeniu z rzeczownikiem Zeit – zur Zeit – do czasu,
• zu użyjemy głównie do budynków rodzaju żeńskiego i męskiego np. ich gehe zur Bank – idę do banku. 

#VON

• okolicznik miejsca – ich komme gerade vom Friseur zurück – właśnie wracam od fryzjera – w odniesieniu do osób – vom Arzt – od lekarza; vom Bahnhof – z dworca, von der Autobahn – z autostrady, vom Ball – z balu, von der Bank – z ławki, ALE: aus der Bank – z banku, aus den Bergen – z gór, 
• daty, aspekt czasu zegarowego np. von drei bis sechs Uhr  – od trzeciej do szóstej godziny,
• w odniesieniu, do rzeczy, którą ktoś komuś daruje np. das Geschenk ist von mir – ten prezent jest ode mnie, 
• inne: ich lerne von , von der Leiter fallen – spaść z drabiny, 

Mam nadzieję, że ten wpis Ci się przydał i uporządkował Twoją wiedzę z zakresie przyimków z trzecim przypadkiem. Zajrzyj także do innych wpisów:

(1) >>TUTAJ<< oraz >>TUTAJ<<, w którym to omówiłam przyimki z trzecim i czwartym przypadkiem tzw. przyimki mieszane,

(2) >>TUTAJ<< znajdziesz sporo wiedzy i ćwiczeń do przyimków z biernikiem.