Oprócz der, die, das, die (ten, ta, to, ci) mamy w niemieckim również inne rodzajniki jako alternatywę dla odmiany przymiotnika. Przymiotnik jako odmienna część mowy charakteryzuje daną rzecz, osobę, zjawisko, pojęcie,  czynności, nadaje mu/jej konkretne cechy bądź właściwości. Stosujemy go w czterech wariantach: za lub przed rzeczownikiem, przy stopniowaniu oraz w porównaniach. Zobacz jak wygląda odmiana po rodzajniku.

Aby w ogóle mówić o odmianie przymiotnika przez przypadki, powinnam wspomnieć, iż w języku niemieckim mamy 3 typy deklinacji:

SŁABA:

1. przymiotnik występuje po zaimkach: 

• dieser/diese/dieses/diese – ten/ta/to/ci, 
• jener/jene/jenes/jene – tamten/tamta/tamto/tamci, 
• jeder/jede/jedes/jede – każdy/każda/każde/każde, 
• mancher/manche/manches/manche – niejeden/niejedna/niejeden/niejedni, 
• solcher/solche/solches/solche – taki/taka/takie/tacy, 
• welcher/welche/welches,/welche – który/która/które/którzy, 
• derjenige/diejenige/dasjenige/diejenigen – ten/ta/to/ci, 
• derselbe/dieselbe/dasselbe/dieselben – ten sam/ta sama/to samo/ci sami. 

1. przymiotnik po zaimkach nieokreślonych:

• aller/alle/alles/alle, beide (oboje), sämtliche (wszystkie), 

MOCNA:

1. odmiana bez rodzajnik (Nullartikel),
2. przymiotnik odmieniamy z liczebnikiem głównym (zwei, drei usw.),
3. przymiotnik występuję po zaimku: manch (np. manch eine Frau – niejedna kobieta), solch (solch ein Mensch – taki człowiek), welch, allerlei (rozmaite), mancherlei (rozmaity), andere, folgende, verschiedene oraz po: viel, wenig, etwas, mehr, genug, einige, etliche (kilka, kilku), mehrere, 

MIESZANA 

1. przymiotnik odmieniamy po rodzajniku nieokreślonym (ein, eine, ein),
2. po zaimku dzierżawczym (mein, dein, sein, unsere usw.),
3. po zaprzeczeniu: kein, keine, kein, keine.

WŁAŚCIWE ZASTOSOWANIE ODMIANY PRZYMIOTNIKA

Jeśli użyjemy rzeczownika z przymiotnikiem, czyli pojawi się on przed rzeczownikiem (np. eine dicke Katze- gruby kot) pełni wówczas funkcję odmienną, ponieważ określa cechę tego rzeczownika. W przeciwnym razie będzie nieodmienny i powędruje na koniec zdania (np. die Katze ist dick – kot jest gruby). 

Jak już zapewne zauważyliście w pierwszym przykładzie, nasz przymiotnik otrzymał końcówkę „-e”. A dzieje się to za sprawą jego odmiany  po rodzajniku (w tym wypadku) nieokreślonym. Nie zapomnijcie przy tym użyć odpowiedniej końcówki. W ramach przypomnienia – rodzajnik nieokreślony nie występuje w liczbie mnogiej. 

Odmiana słaba przymiotnika 

Rolę rodzajnika określonego der/die/das/die może przejąć m.in. dieser, jener, jeder, mancher, solcher, welcher, derjenige, derselbe, alle, beide, sämtliche rodzaju męskiego, żeńskiego, nijakiego i w liczbie mnogiej. 

N.  wer was? der alte Freund – die wunderbare Frauentasche – das brave Kind – die kleinen Geschenke

G. wessen? des alten Freundes – der wunderbaren Frauentasche – des braven Kindes – der kleinen Geschenke

D. wem was? dem alten Freund – der wunderbaren Frauentasche – dem braven Kind – den kleinen Geschenken

A. wen was? den alten Freund – die wunderbare Frauentasche – das brave Kind – die kleinen Geschenke

Welcher alte Freund will mich besuchen? Dieser, mit dem ich die Grundschule besucht habe.

Die Mutter liest jedes interesante Buch. Welches Buch liest die Mutter?

*Przymiotniki utworzone od nazwy miasta, z końcówką„-er” np. der Krakauer Markt, jak również te z końcówką „-a” stosujemy w nieodmiennej formie np. die lila Jacke. 

Mocna odmiana przymiotnika

Przymiotnik odmieniamy z m.in. rodzajnikiem zerowym, liczebnikiem głównym, zaimkiem: manch, solch, welch, allerlei, mancherlei, andere, folgende, verschiedene oraz po: viel, wenig, etwas, mehr, genug, einige, etliche, mehrere. 

N.  wer was? alter Freund – wunderbare Frauentasche – braves Kind – kleine Geschenke

G. wessen? alten Freundes – wunderbarer Frauentasche – braven Kindes – kleiner Geschenke

D. wem was? altem Freund – wunderbarer Frauentasche – bravem Kind – kleinen Geschenken

A. wen was? alten Freund – wunderbare Frauentasche – braves Kind – kleine Geschenke

Bei solch einem regnerischen Wetter bleibe ich lieber zu Hause. Bei was für einem Wetter bleibst du zu Hause? 

Die Kinder lesen zwei deutsche Bücher. Was für Bücher lesen die Kinder?

Mieszana odmiana przymiotnika 

Jak sama nazwa wskazuje, przymiotnik odmieniamy różnie, albo po rodzajniku nieokreślonym (ein, eine, ein), po zaimku dzierżawczym (mein, dein, sein, unsere usw.) bądź po zaprzeczeniu: kein, keine, kein, keine.

N.  wer was? sein alter Freund – eine kleine Frauentasche – dein braves Kind – keine teuren CDs

G. wessen? seines alten Freundes – einer kleinen Frauentasche – deines braven Kindes – keiner teuren CDs

D. wem was? seinem alten Freund – einer kleinen Frauentasche – deinem braven Kind – keinen teuren CDs

A. wen was? seinen alten Freund – eine kleine Frauentasche – dein braves Kind – keine teuren CDs

Zastosowanie odmiany przymiotnika po rodzajniku zerowym:

• przed rzeczownikami niematerialnymi, abstrakcyjnymi, oznaczającymi pojęcia np. heilige Geduld, 
• przed rzeczownikami określającymi materiał, ciecz, uczucia bądź cechy np. der Ring aus echtem Silber, bei einem Bauer kann ich frische Milch kaufen,  alte Liebe rostet nicht
• przed nazwami potraw i napojów np. schwarzer Kaffee, süßes Eis, 
• w nagłówkach pism, listów np. Lieber Thomas, Liebe Anna,
• po liczebnikach głównych np. zwei alte Freunde, 
• po zaimkach wessen (czyj?), dessen (którego), deren (której, których) – dwa ostatnie to zaimki względne,
• po zaimkach nieokreślonych np. viel/-e, etwas, nichts, manch (niejeden, niektóry), solch (taki), etliche (kilka, kilku), mehrere itd., 
• po zaimkach osobowych (ich, du, er..) np. du armer Mensch. 
• po imieniu i nazwisku np. das ist Armins liebe Frau, 
• po: allerlei (rozmaite),  etwas, genug, mancherlei (rozmaity), mehr, viel, wenig np. heute trinkt man mehr Alkohol als Wasser. Po nichts oraz allerlei często stoi rzeczownik utworzony od przymiotnika, który można deklinować np. damit habe ich nichts Böses gemeint.

ĆWICZENIA NA ODMIANĘ PRZYMIOTNIKA PO RODZAJNIKU

1 

2