[AKTUALIZACJA 2021] Zdanie okolicznikowe celu w języku niemieckim (Finalsatz)

„Idę do sklepu, aby zrobić zakupy.” „Rodzina przyjeżdża w odwiedziny, aby razem spędzić czas” – przytoczone przykłady wyrażają jakiś cel. Robimy coś w jakimś celu, aby coś osiągnąć. I właśnie taką rolę spełniają zdania okolicznikowe celu w języku niemieckim. Tworząc je zawsze powinniśmy mieć na uwadze, dlaczego coś robimy? Po co? Co chcemy w ten sposób osiągnąć? I udzielając odpowiedzi na zadane pytania konstruujemy zdanie za pomocą określonych elementów, dokładnie tak, jak w języku naszych zachodnich sąsiadów.

Jak tworzyć zdanie okolicznikowe celu po niemiecku?

Tworząc zdanie okolicznikowe celu zwróćmy uwagę, czy mamy dwa identyczne, czy różne podmioty. Są one o tyle istotne, iż przy dwóch różnych podmiotach w zdaniu użyjemy „damit”, a przy dwóch tych samych „um..zu..”. Tłumaczy się je jako „aby/żeby”.

****Jako ciekawostkę podam również, że każde zdanie (nie ważne, czy podmioty są te same) możemy zbudować z „damit”, ale w drugą stronę już nie z.B. Thomas geht zum Arzt, damit er ihn untersucht – Tomek idzie do lekarza, żeby ten (=lekarz) go zbadał. Zobacz, mamy tutaj dwa różne podmioty – Tomka i lekarza, dlatego zastosujemy „damit”. Ale gdyby to samo zdanie zrobić z „um…zu….” wyglądałoby ono tak: Thomas geht zum Arzt, um untersucht zu werden – Tomek idzie do lekarza, aby być zbadanym. Podmiot jest jeden – Tomek.

Kiedy użyć konstrukcji „um… zu…” ?

Jeśli chcemy zbudować zdanie okolicznikowe celu z „um…zu…” (dla identycznego podmiotu w zdaniu głównym oraz pobocznym) używamy czasownik w jego nieodmienionej formie, na końcu zdania, zaraz po członie zu. Przykładowo:

• Warum baut der Bauer die Apfelbäume an? Er baut die Bäume an, um die Früchte zu pflücken [= Er baut die Bäume an. Er pflückt die Früchte] – wspólnym podmiotem jest der Bauer = er, dlatego drugi raz nie powielamy podmiotu. Zamiast tego, używamy konstrukcji „um… zu…”.

• Wozu  hältst du eine Diät? Ich halte eine Diät, um gesünder zu sein [=Ich halte eine Diät. Ich will gesünder sein – ten sam podmiot ich].

Na bazie powyższych przykładów możemy stwierdzić, iż konstrukcję „um.. zu..” zastosujemy przy identycznym podmiocie w zdaniu głównym i pobocznym, przy czym sama konstrukcja odnosi się do podmiotu zdania głównego.

Jeśli tworzymy zdania okolicznikowe celu to (jak sama nazwa wskazuje) wyrażają one jakiś cel czy zamiar, dlatego w tej sytuacji nie możemy budować zdań za pomocą czasownika modalnego wollen (chcieć) oraz sollen (mieć powinność) z.B. Maria fährt ans Meer. Sie will sich erholen >>>> Maria fährt ans Meer, um sich zu erholen / Maria fährt ans Meer, damit sie sich erholt*** .

Kiedy zastosować „damit” ?

Przy tworzeniu zdania z „damit” mamy różny podmiot w zdaniu głównym i w zdaniu pobocznym: 

• Ich habe den Notarzt sofort angerufen, damit er meiner Oma hilft – w zdaniu głównym podmiotem jest osoba ich, a w zdaniu pobocznym – er.  

Gdy budujemy zdanie okolicznikowe celu z „damit” stawiamy czasownik odmieniony na koniec zdania z.B.

• Wozu baut der Bauer die Apfelbäume an? Der Bauer baut die Apfelbäume an, damit seine Familie die Frucht pflückt – podmiot w zdaniu głównym to der Bauer, w zdaniu pobocznym seine Familie.

• Der Bauer muss die Apfelbäume spritzen, damit keine Insekten die Äpfel zerbeißen – podmiot w zdaniu głównym to der Bauer, w zdaniu pobocznym (keine) Insekten.

Ćwiczenia do zdań okolicznikowych celu

Dajcie znać w komentarzu, czy temat zdań okolicznikowych celu jest dla Was jasny 🙂 Będzie mi miło, jeśli podzielicie się ze mną swoją opinią, jakie treści Was interesują oraz o czym chcielibyście poczytać na blogu 🙂